هگمتانه

از قائمیه که گذشتیم ، نرسیده به نورآباد ، زیر سایه ی درخت بلوطی سفره گستردیم . در هوایی شفاف و برزمینی که معلوم بود تازه باران خورده ، کنار مزرعه ی سبز ذرّت . برنج زار های سبز روشن و بوی خوش آن ها را پشت سر نهادیم و به کمربندی یاسوج پیچیدیم تا قبل از رسیدن به شهر کرد ، از شیب طولانی راهی ناهمواری که جاده را به رود متصل می کرد پایین برویم و برلب آب ، زیر سایه ی بیدی بنشینیم کنار گـُل و آب روان و بیشه و درخت و مزرعه ی خیار که زن صاحب مزرعه بیاید و از ما بخواهد که جای دیگری برویم . پس از ناهار رفتیم و تنگ غروب به شهر کرد رسیدیم . شب در پارک لاله دوچادر برپا کردیم و چای که دم شد ، همه چیز آماده بود که تا دیرگاه بگوییم و بخندیم . صبح سمانه به دیدارم آمد در دقایقی کوتاه و اول بار او را دیدم . توقف ما تا ساعت 11:30 ادامه داشت . دراین فاصله ، همسرم ناهار را آماده کرده بود . محمد ، حسن و نیما ، کارهای مربوط به ماشین ها را انجام دادند . من و رسول ، گوشی ها را شارژ کردیم . فروغ ، سارا ، غزاله و غزل نیز هر کدام به کاری مشغول بودند و ثنا هم اولین سفر خارج از استان را تجربه می کرد .  مسیر الیگودرز ، داران ، ملایر هوای مطبوع و مزارع زیبای راه های روستایی و نیمی از راه  باران که جهان زیبا شده بود تا به ما بیشتر خوش بگذرد . و شب زیر باران به همدان برسیم . علیرضا اسماعیلی از دوستان عبدالرضا باقری و از خوبان آن دیار ، در آن هوای بارانی و باد و سرما ، به استقبالمان آمد و ما را در منزل مسکونی خود که آن را برای ما خالی کرده بود ، اسکان داد با شام و پذیرایی و محبت بسیار . صبح روز بعد ، از بلندای پنجره ی مشرف بر شمال همدان ، طلیعه ی نور را از فراز الوند بر بام شهر دیدیم تا اولین روز همدان را تجربه کنیم . نان ، تخم مرغ ، پنیر ، خیار و .... همکاری هرکس به گونه ای که پس از آن ، عازم غار علیصدر شویم .

غار با همدان فاصله داشت . باید به کبودراهنگ می رفتیم . قبل از ساعت 12 بلیط تهیه کردم و 30 دقیقه بعد آنجا بودیم . جلیقه های نجات را که پوشیدیم ، وارد غار شدیم . بزرگترین غار آبی جهان مربوط به دوره ی دوم زمین شناسی در زیر تپه ای (کوهی ) که 140 تا 190 میلون سال پیش شکل گرفته است . از 900 سال پیش ، مردم منطقه برای تهیه ی آب از آن استفاده می کردند و در سال 1342 کشف شد . غاری بی انتها که تا کنون 11 کیلومتر آن شناسایی و سه کیلومتر آن برای بازدید ، آماده و در آن روشنایی نصب شده است . برای وصف این غار ، قلم ، زبان ، عکس ، فیلم و... گویا نیست . تنها باید رفت و دید . و ما رفتیم . وارد که شدیم ، بر اساس تابلو نصب شده ، به سمت راست دهانه ی غار رفتیم . کم کم افرادی از پشت سر ما نیز آمدند  و ما به کسانی که پیش از ما وارد شده بودند رسیدیم . دالان های تو در تو و سیاه . تنها راهی باریک را موزاییک کار کرده بودند با نرده های فلزی تا مانع سقوط افراد درون آب باشد . قندیل های عجیب و فراوانی که دم دست بود و تا بی نهایت ادامه داشت . از بسیاری زیبایی ، نمی دانستیم کجا را تماشا کنیم . پس از مدتی توقف در صف ، بالاخره به جایی رسیدیم که می بایست برای پیش روی ، سوار بر قایق بشویم . ما که 11 نفر بودیم ، بر سه قایقی که به هم بسته بودند سوار شدیم . نیما به کمک راننده ی قایق رفت که بر پیشانی اولین قایق نشسته بود تا او را در راندن قایق با پا کمک کند . از بین دالان ها و شکاف های بلند و میدان هایی که سرتا سر آن زیبایی و قندیل و صخره بود می گذشتیم . گاه افرادی را نیز می دیدیم که در قایق و از کنار ما می گذشتند . منظره ها فوق العاده زیبا و رویایی بود . احساس می کردم به دنیای دیگری پا نهاده ام مثل فضاهای خواب که قابل وصف نیست و زیبا تر از داستان های شگفت ژول ورن . وقتی پیاده شدیم ، اعلام کردند که نزدیک به یک کیلومتر پیاده روی داریم و باز به قایق هایی دیگر می رسیم . به سر بالایی رسیدیم . همسرم خسته بود و پاهایش درد می کرد . چند جا نشست و استراحت کرد . برفراز پله هایی آهنی ، دنیا عجیب تر بود . فضای بالای سرمان باز و گنبدی و پایین صخره های تو در توی جادار . به هر طرف که نگاه می کردیم ، زیبایی در اوج و با عجایب آمیخته بود . گاه چیزی را به دیگری نشان می دادیم . عکس قندیل ها و دیواره ها و صخره ها در آب ، غوغایی بود . زمان متوقف شده بود . دوباره سوار بر قایق شدیم . شعر خواندیم . کف زدیم . با چندین قایق و کلی غارگرد دیگرهمراه بودیم . ازراه های باریک و بین صخره هایی گذشتیم که یک قایق به زحمت از آنجا می گذشت . قایق بالاخره پهلو گرفت و ما پیاده شدیم و  با هزار حسرت و لذت درحالی که متحیّر بودیم ، به سمت دهانه ی غار رفتیم . وقتی بیرون آمدیم ، ساعت ها گواهی دادند که نزدیک به چهار ساعت در غار بوده ایم و ما لحظه ای می پنداشتیم . بیرون که آمدیم ، درحالی که هیچ کداممان توان تعریف کردن نداشتیم ، هندوانه خورده و عازم همدان شدیم .

روز پنج شنبه 19 شهریور ، زودتر بیرون رفتیم تا از زمان باقی مانده ، بیشتر بهره ببریم  . درپارک کنار آرامگاه باباطاهر صبحانه خوردیم و به زیارت باباطاهر عریان رفتیم . قبل از رسیدن به او ، عکس گرفتن ها شروع شد . من ابتدا تمام دوبیتی های اطراف مقبره اش را خواندم و برای پاک کردن بخشی از نوشته هایی که در تاریخ آن بنا آمده بود ، تاسف خوردم . با چند دوبیتی آن نیز برایم عکس گرفتم و هنگام خداحافظی ، دست بر سنگ قبر او ساییده و به صورتم کشیدم و برخاستم تا به جمع بپیوندم . گنج نامه مقصد بعدی ما بود . گنج نامه با شکوه الوند و آبشار زیبایش و دو کتیبه از داریوش و خشایارشاه در ابعادی بزرگ در کنار هم به خط میخی . عجب آن که اطراف کتیبه ها بریده شده بود . سمت راست آن به قدری بود که بیش از 30-40 سانتیمتر به نظر می رسید از پایین تا بالا برش خورده و راهی به وجود آمده . من ابتدا فکر کردم شاید می خواستند پلکانی در سنگ بسازند . چند جای تخته سنگ بریده شده بود . از آن بالا رفتم و متعجبانه دیدم که بالای آن نیز بریده شده است . تمام بریدگی ها ، بعد ها با سیمان مخلوط به سنگ ریزه ، ترمیم شده بود . شب شنیدم که خارجی ها به قصد بردن کتیبه ها ، آن را بریده اند ولی موفق به بردنش نشده اند . برای ناهار به پارک مردم آمدیم . خیلی خوش گذشت . بچه ها به شوخی پوست هندوانه به سوی هم پرتاب می کردند . به میدان اصلی شهر که رسیدیم ، عازم بوعلی سینا شدیم اما پس از چند بار چرخیدن در خیابان ها و کوچه ها ، جایی برای پارک نیافتیم . ناچار به میدان برگشتیم . آنجا نیز جایی برای پارک نبود . به هر زحمتی گوشه کناری گیر آوردیم و به بازار رفتیم . هرکسی هر چه می خواست خرید . غروب در راه بود . من ، حسن و فروغ دوباره به آرامگاه بوعلی سینا برگشتیم . زیارت کردیم و عکس گرفتیم . هجوم سارها ، آسمان را فوق العاده زیبا کرده بود . پس از زیارت آرامگاه دوازده ترک ابن سینا ، به موزه رفته و ابتدا قبر وی رازیارت کردیم و شتابان موزه را نگاه کردیم و کنار قبر عارف قزوینی عکس گرفته و عجله کردیم تا خود را به مقصد برسانیم چرا که میزبانان ما قرار بود بیایند و امشب در خدمتشان باشیم      .  رضا نیکویی و مرتضی معارفیان به همراه خانواده هایشان منتظر بودند که رسیدیم . بسیار مهربان و خوش برخورد بودند . از دوستان و همکاران رسول . وقتی همه آماده شدند ، راه افتادیم و پشت سرشان رفتیم . برای شام مارا دعوت کرده بودند . در محوطه ای با صفا نشستیم . بسیار صمیمی بودند و مهمان نواز . آقای نیکویی شعر هم می گفت که برایمان خواند . با وجود جوانی ، شعرهایش پخته و زیبا بود و برای دریافت شعرهای گویشی او ، مشکلی نداشتیم . پس از شام و پایان شب نشینی ، با هم به مجسمه ی شیر سنگی نیز سر زدیم . این مجسمه در زمان اسکند مقدونی ساخته شده است . پس از خداحافظی و تشکر از آقایان معارفیان و نیکویی ، به منزل آقای اسماعیلی برگشتیم تا آخرین شب سفر به هگمتانه را بگذرانیم . جمعه بیستم شهریور پس از آن که در حاشیه ی یکی از کتاب هایم متنی برای آقای اسماعیلی نوشتم و از وی تشکر کردم ، با رسول آن را امضا کرده و به تپّه های باستانی همدان ( هگمتانه ) رفتیم تا از مهد تمدن دیداری داشته باشیم . خانه ها و معماری ها و کوچه ها ، عظمت هگمتانه را به خوبی بیان می کردند و من در ذهن خود فوج سربازان و اسب سواران و زنان و مردان شهر را مجسّم کرده بودم و لذت می بردم و افسوس می خوردم . به موزه نیز رفتیم . آن جا نیز همه چیز عجیب بود . جسد زنی که 3500 سال پیش درگذشته بود ،  اشیاء ، سنگ ها ، ظروف ، سکه ها و....غزل نیز با یکی از توریست هایی که از آلمان آمده بود ، با زبان انگلیسی صحبت کرد که خیلی روان با همدیگر حرف می زدند و برای من لذت بخش بود . گروهی نیز از شرکت نفت آمده بودند که خانمی به عنوان راهنما برایشان توضیحاتی می داد . وی هنگامی که به حفاری هگمتانه توسط فرانسوی ها اشاره کرد ، گفت که در یک حفاری ، مجسمه ای به شکل سر گاو با وزن 20 تن طلای خالص کشف شد که فرانسوی ها آن را به علت سنگینی ، قطعه قطعه و از ایران خارج کردند و در فرانسه آن را به هم متصل کردند .  وقتی همه برگشتند ، غزل از من خواست تا او را به کلیسا نیز ببرم . کلیسایی که به دستور سلطان سلیمان صفوی برای ارامنه ساخته شده بود . من و غزل مدتی کوتاه آنجا نشستیم و به صحبت های راهنما در باره ی کارهایی که در آنجا انجام می شد گوش دادیم . در مقابل ما علاوه بر زیبایی های زیاد ، نقاشی شام آخر نیز بود که داستان زیباو تلخی دارد . وقتی در شهر به همراهان پیوستیم ، من ، همسرم با حسن و فروغ به آرامگاه استر و مُردِخای رفتیم تا خاطرات سفر زیبای خود از شهر تاریخی همدان را پربارتر کنیم و با کوله باری از هیجان و تجربه و زیبایی مسیر رفته را برگردیم و شب را در پارک شهر در الیگودرز چادر بزنیم . مسئول پارک شهر ، پیرمردی بد اخلاق بود که درب دستشویی را قفل می کرد . شاید هم نگران دزدیده شدن شیرهای دستشویی توسط معتادان بود . گاه گاهی ورود افراد مشکوک در پارک احساس می شد . شب را در هوای سرد الیگودرز سر کردیم و صبح روز بعد به راه افتادیم . هوا عالی بود و حال ما خوش . نیما که در طول مسیر قانون رانندگی را خوب رعایت می کرد ، دقیقا در مقابل مقر پلیس راه ، سبقت غیر مجاز گرفت و جریمه شد .  چهل کیلومتری یاسوج کنار زدیم تا زیر نم نم باران ، چای بنوشیم و آواز بخوانیم و شپ بزنیم و دستی تکان بدهیم . انگور های بین راه نیز  چند باره ما را متوقف کردند .  همه به باغ رفتند تا خودشان انگور بچینند و درظرف بگذارند و من لیوانم را برداشتم تا از کتری دود گرفته ی سیاه رنگ انگور فروش که کِنار کُنده های شعله ور می جوشید ، لیوانی چای بنوشم . باران یکریز و نم نم می بارید و یاسوج در شب ناپیدا بود . بالاخره رسیدیم و شب را کنار رودخانه ای که چند قدمی چادرهایمان می گذشت گذراندیم . صبح روز 22 شهریور در جاده های پیچاپیچ کوهستانی یاسوج به نورآباد توقف کردیم و با تنه های درختان ، بلال ذرت درست کردیم و عکس گرفتیم و دوباره  راه افتادیم  . 

 نوشته شده توسط محمد غلامی در شنبه 94/6/28 و ساعت 6:37 صبح | نظرات دیگران()